وظیفه قوه قضائیه در خصوص تعیین مصادیق محتوای مجرمانه

قوه قضائیه موظف است ظرف یک ماه از تاریخ تصویب این قانون کمیته تعیین مصادیق محتواي مجرمانه را در محل دادستانی کل کشور تشکیل دهد. وزیر یا نماینده وزارتخانه هاي آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوري اطلاعات، اطلاعات، دادگستري، علوم، تحقیقات و فناوري، فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما و فرمانده نیروي انتظامی، یک نفر خبره در فناوري اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شوراي اسلامی و یک نفر نمایندة مجلس شوراي اسلامی به انتخاب کمیسیون حقوقی و قضایی و تأیید مجلس شوراي اسلامی اعضاي کمیته را تشکیل خواهند داد. ریاست کمیته به عهدة دادستان کل کشور خواهد بود.

نکته 1: کمیته موظف است به شکایات راجع به مصادیق پالایش شده رسیدگی و نسبت به آنها تصمیمگیري کند. رأي کمیته قطعی است.

نکته 2: ارائه دهندگان خدمات میزبانی موظفند به محض دریافت دستور کمیته تعیین مصادیق مذکور در مادة فوق یا مقام قضایی رسیدگیکننده به پرونده مبنی بر وجود محتواي مجرمانه در سیستمهاي رایانهاي خود از ادامۀ دسترسی به آن ممانعت به عمل آورند. چنانچه عمداً از اجراي دستور کمیته یا مقام قضایی خودداري کنند، منحل خواهند شد. در غیر این صورت، چنانچه در اثر بیاحتیاطی و بیمبالاتی زمینه دسترسی به محتواي مجرمانه مزبور را فراهم کنند، در مرتبه نخست به جزاي نقدي از بیست تا یکصد میلیون ریال و در مرتبۀ دوم به یکصد میلیون تا یک میلیارد ریال و در مرتبۀ سوم به یک تا سه سال تعطیلی موقت محکوم خواهند شد.

نکته 3: ارائه دهندگان خدمات میزبانی موظفند به محض آگاهی از وجود محتواي مجرمانه مراتب به کمیتۀ تعیین مصادیق اطلاع دهند.

6) استفاده غیرمجاز از پهنای باند بین المللی برای برقراری ارتباطات مخابرات مبتنی بر پروتکل اینترنتی از خارج ایران به داخل یا برعکس.

هرکس بدون مجوز قانونی از پهناي باند بینالمللی براي برقراري ارتباطات مخابراتی مبتنی بر پروتکل اینترنتی از خارج ایران به داخل یا برعکس استفاده کند, به حبس از یک تا سه سال یا جزاي نقدي از یکصد میلیون تا یک میلیارد ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

 

برای مشاوره با وکیل جرایم رایانه ای با شماره های موسسه تماس بگیرید و در حد 1 دقیقه یا 1 سوال از مشاوران ما مشاوره رایگان بگیرید

 

جرایم رایانه ای

به کلیه جرایمی گفته می شود که با استفاده از رایانه و سیستم های دیجیتال و در فضای سایبری توسط اشخاص ارتکاب می یابد. از آنجا که استفاده از فضاهای اینترنتی و مجازی امروزه به شدت شیوع یافته است، لذا وضع قوانین و مقررات در خصوص جرایم رایانه ای اجتناب ناپذیر است. لذا قانون جرایم رایانه ای در خرداد ماه سال 1388 در همین راستا به تصویب رسید.

در این قانون در خصوص جرایم علیه محرمانگی داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی که عبارتند از دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه ای همچنین در خصوص جرایم علیه صحت و تمامیت داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی شامل جعل رایانه ای و تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی؛ ضمناً در خصوص سرقت و کلاهبرداری مرتبط با رایانه، جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی، هتک حیثیت و نشر اکاذیب و سایر جرایم از جمله تولید یا توزیع و در دسترس قرار دادن یا معامله داده ها یا نرم افرازها یا هر نوع ابزار الکترونیکی، فروش، انتشار یا در دسترس قراردادن گذرواژه یا هر داده ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را بدون رضایت او فراهم می کند به انتشار یا در دسترس قرار دادن محتویات آموزش دسترسی غیر مجاز، شنود غیر مجاز، جاسوسی رایانه ای و تخریب و اخلال در داده ها یا سیستم های رایانه ای و مخابراتی، وضع قانون نموده است.

انواع جرایم رایانه ای:

1) جرایم علیه محرمانگی داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی

1-1 جرم دسترسی غیر مجاز: هرکس به طور غیر مجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی مورد حفاظت قرار گرفته است، دسترسی یابد مجرم محسوب می شود. مجازات این شخص عبارت است از حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.

2-1 شنود غیر مجاز: هرکس اقدام به شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال اطلاعات غیرعمومی در سامانه ای رایانه ای یا مخابراتی یا امواج الکترو مغناطیستی یا نوری نماید مجرم محسوب می شود. مجازات این شخص عبارت است از حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای از ده میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات.

3-1 جاسوسی رایانه ای: جاسوسی عبارت از انجام اقدامات ذیل الاشعار در خصوص داده های سری در حال انتقال یا ذخیر شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده، توسط مجرم ارتکاب می یابد و هر کدام مجازات خود را دارد:

الف) دسترسی به داده هاي مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتواي سري در حال انتقال، به حبس از یک تا سه سال یا جزاي نقدي از بیست تا شصت میلیون ریال یا هر دو مجازات.

ب) در دسترس قرار دادن داده هاي مذکور براي اشخاص فاقد صلاحیت، به حبس از دو تا ده سال.

ج) افشا یا در دسترس قرار دادن داده هاي مذکور براي دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها، به حبس از پنج تا پانزده سال.

نکته 1: هرکس به طور غیرمجاز نسبت به داده هاي سري در حال انتقال یا ذخیره شده در سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی یا حامل هاي داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازات هاي مقرر محکوم خواهد شد. داده هاي سري داده هایی است که افشاي آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه میزند.

نکته 2: هرکس به قصد دسترسی به داده های سری فوق، تدابیر امنیتی سامانه های رایانه ای یا مخابراتی را نقض کند، مجرم محسوب می شود. مجازات این جرم عبارت است از حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات.

نکته 3: بی احتیاطی یا بی مبالاتی مأموران دولتی مسئول حفظ داده های سری فوق؛ اگر در اثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم تدابیر امنیتی، مأموران دولتی، مسئول حفظ داده های سری فوق که به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده ها یا سامانه های مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است، موجبات دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده ها، حامل های داده ها یا سامانه های مذکور فراهم شود؛ این اشخاص مجرم محسوب می شوند. مجازات آن عبارت است از حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات و انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال.

2) جرائم علیه صحت و تمامیت داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی

1-2 جعل رایانه ای: هرکس به طور غیرمجاز مرتکب اعمال زیر شود، جاعل محسوب و به حبس از یک تا پنج سال یا جزاي نقدي از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

1)) تغییر داده هاي قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانۀ داده ها
2)) تغییر داده ها یا علایم موجود در کارت هاي حافظه یا قابل پردازش در سیستمهاي رایانه اي یا مخابراتی یا تراشه ها یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانۀ داده ها یا علایم به آنها.

نکته: هرکس با علم به مجعول بودن داده ها یا کارتها یا تراشه ها از آنها استفاده کند، به مجازات مندرج در ماده فوق محکوم خواهد شد.

2-2 تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی:

نکته 1: هر کس به طور غیرمجاز دادههاي دیگري را از سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی یا حاملهاي داده حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کند به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزاي نقدي از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات 44 محکوم خواهد شد.

نکته 2: هر کس به طور غیرمجاز با انجام اعمالی از قبیل وارد کردن، انتقال دادن، پخش، حذف کردن، متوقف کردن، دستکاري یا تخریب دادهها یا امواج الکترومغناطیسی یا نوري، سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی دیگري را از کار بیندازد یا کارکرد آنها را مختل کند، به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزاي نقدي از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نکته 3: هرکس به طور غیرمجاز با انجام اعمالی از قبیل مخفی کردن دادهها، تغییر گذرواژه یا رمزنگاري دادهها مانع دسترسی اشخاص مجاز به دادهها یا سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی شود، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نکته 4: هرکس به قصد به خطر انداختن امنیت یا آسایش عمومی اعمال مذکور در بالا این قانون را علیه سیستمهاي رایانهاي و مخابراتی که براي ارائۀ خدمات ضروري عمومی به کار میروند، از قبیل خدمات درمانی، آب، برق، گاز، مخابرات، حمل و نقل و بانکداري مرتکب شود، به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.

3) سرقت و کلاهبرداری مرتبط یا رایانه

1-3 هرکس به طور ها غیرمجاز داده متعلق به دیگري را برباید، چنانچه عین داده ها در اختیار صاحب آن باشد، به جزاي نقدي از یک تا بیست میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

2-3 هرکس به طور غیرمجاز از سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن دادهها یا مختل کردن سیستم وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی براي خود یا دیگري تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزاي نقدي از بیست تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

4) جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای

1-4 هرکس به وسیله سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی یا حاملهاي داده محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر، توزیع یا معامله کند یا به قصد ارسال یا انتشار یا تجارت تولید یا ذخیره یا نگهداري کند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزاي نقدي از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نکته 1: ارتکاب اعمال فوق در خصوص محتویات مبتذل موجب محکومیت به حداقل یکی از مجازات هاي فوق می شود. محتویات وآثار مبتذل به آثاري اطلاق می گردد که داراي صحنه ها وصور قبیحه باشد.

نکته 2: هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از ده نفر ارسال شود، مرتکب به یک تا پنج میلیون ریال جزاي نقدي محکوم خواهد شد.

نکته 3: چنانچه مرتکب اعمال فوق را حرفه خود قرار دهد یا بطور سازمانیافته مرتکب شود چنانچه مفسد فیالارض شناخته نشود، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

نکته 4: محتویات مستهجن به تصویر، صوت یا متن واقعی یا غیرواقعی اطلاق میشود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.

2-4: معاوت در ارتکاب جرم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای: هرکس از طریق سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی یا حاملهاي داده مرتکب اعمال زیر شود، به ترتیب زیر مجازات خواهد شد.

1)) چنانچه به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آنها را تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دستیابی به آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.ارتکاب این اعمال در خصوص محتویات مبتذل موجب جزاي نقدي از دو تا پنج میلیون ریال است.

2)) چنانچه افراد را به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کند یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات.

نکته: مفاد این ماده شامل آن دسته از محتویاتی نخواهد شد که براي مقاصد علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر تهیه یا تولید یا نگهداري یا ارائه یا توزیع یا انتشار یا معامله می شود.

5) هتک حیثیت و نشر اکاذیب رایانه ای

1-5 هرکس به وسیله سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگري را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوي که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزاي نقدي از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نکته: چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.

2-5 هرکس به وسیله سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگري را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوي که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزاي نقدي از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو 7 مجازات محکوم خواهد شد.

3-5 هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سیستم رایانه یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامهاي رسمی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یاد شده به نحوي از انحاء ضرر مادي یا معنوي به دیگري وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزاي نقدي از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

7) سایر جرائم:

هرکس مرتکب اعمال زیر شود، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزاي نقدي از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد:

1- تولید یا انتشار یا توزیع یا معامله داده ها یا نرم افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه اي به کار میروند.

2- فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده اي که امکان دسترسی غیرمجاز به داده ها یا سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی متعلق به دیگري را فراهم میکند.

3- آموزش نحوة ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانهاي 11 و تخریب و اخلال در داده ها یا سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی.

نکته: چنانچه مرتکب اعمال یاد شده را حرفه خود قرار داده باشد، به حداکثر هر دو مجازات مقرر در این ماده محکوم خواهد شد.

تشدید مجازات ها :

در موارد زیر، حسب مورد مرتکب به بیش از دوسوم حداکثر یک یا دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد:

1- هر یک از کارمندان و کارکنان اداره ها و سازمانها یا شوراها و یا شهرداريها و موسسه ها و شرکتهاي دولتی و یا وابسته به دولت یا نهادهاي انقلابی و بنیادها و مؤسسه هایی که زیر نظر ولی فقیه اداره میشوند و دیوان محاسبات و مؤسسه هایی که با کمک مستمر دولت اداره میشوند و یا دارندگان پایه قضایی و به طور کلی اعضا و کارکنان قواي سهگانه و همچنین نیروهاي مسلح و مأموران به خدمت عمومی اعم از رسمی و غیررسمی به مناسبت انجام وظیفه مرتکب جرم رایانهاي شده باشند.

2- متصدي یا متصرف قانونی شبکه هاي رایانهاي یا مخابراتی که به مناسبت شغل خود مرتکب جرم رایانه اي شده باشد.

3- داده ها یا سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی، متعلق به دولت یا نهادها و مراکز ارایه دهنده خدمات عمومی باشد.

4- جرم به صورت سازمان یافته ارتکاب یافته باشد.

5- جرم در سطح گسترده اي ارتکاب یافته باشد.

نکات مهم:
نکته 1: در صورت تکرار جرم براي بیش از دو بار دادگاه می تواند مرتکب را از خدمات الکترونیکی عمومی از قبیل اشتراك اینترنت، تلفن همراه، اخذ نام دامنه مرتبه بالاي کشوري و بانکداري الکترونیکی محروم کند.

1- چنانچه مجازات حبس آن جرم نود و یک روز تا دو سال حبس باشد، محرومیت از یک ماه تا یک سال.

2- چنانچه مجازات حبس آن جرم دو تا پنج سال حبس باشد، محرومیت از یک تا سه سال.

3- چنانچه مجازات حبس آن جرم بیش از پنج سال حبس باشد، محرومیت از سه تا پنج سال.

نکته 2: چنانچه جرم رایانه اي در محلی کشف یا گزارش شود، ولی محل وقوع آن معلوم نباشد، دادسراي محل کشف مکلف است تحقیقات مقدماتی را انجام دهد. چنانچه محل وقوع جرم مشخص نشود، دادسرا پس از اتمام تحقیقات مبادرت به 133 صدور قرار میکند و دادگاه مربوط نیز رأي مقتضی را صادر خواهد کرد.

نکته 3: قوه قضاییه موظف است به تناسب ضرورت شعبه یا شعبی از دادسراها، دادگاههاي عمومی و انقلاب، نظامی و تجدیدنظر را براي رسیدگی به جرائم رایانه اي اختصاص دهد.

نکته 4: قضات دادسراها و دادگاه هاي مذکور از میان قضاتی که آشنایی لازم به امور رایانه دارند انتخاب خواهند شد.

جمع آوری ادله الکترونیکی جهت رسیدگی قضایی

1- نگهداری داده ها:

نکته 1: ارائه دهندگان خدمات دسترسی موظفند داده هاي ترافیک را حداقل تا شش ماه پس از ایجاد و اطلاعات کاربران را حداقل تا شش ماه پس از خاتمه اشتراك نگهداري کنند.

نکته 2: داده ترافیک هرگونه دادهاي است که سیستم هاي رایانه اي در زنجیره ارتباطات رایانه اي و مخابراتی تولید می کنند تا امکان ردیابی آنها از مبداء تا مقصد وجود داشته باشد. این داده ها شامل اطلاعاتی از قبیل مبداء، مسیر، تاریخ، زمان، مدت و حجم ارتباط و نوع خدمات مربوطه میشود.

نکته 3: اطلاعات کاربر هرگونه اطلاعات راجع به کاربر خدمات دسترسی از قبیل نوع خدمات، امکانات فنی مورد استفاده و مدت زمان آن، هویت، آدرس جغرافیایی یا پستی یا IPP ، شماره تلفن و سایر مشخصات فردي اوست.

نکته 4: ارائه دهندگان خدمات میزبانی داخلی موظفند اطلاعات کاربران خود را حداقل تا شش ماه پس از خاتمه اشتراك و محتواي ذخیره شده و داده ترافیک حاصل 14 از تغییرات ایجاد شده را حداقل تا پانزده روز نگهداري کنند.

2- حفظ فوری داده ها:

نکته 1: هرگاه حفظ داده هاي رایانه اي ذخیره شده براي تحقیق یا دادرسی لازم باشد، مقام قضایی میتواند دستور حفاظت از آنها را براي اشخاصی که به نحوي تحت تصرف یا کنترل دارند صادر کند. در شرایط فوري، نظیر خطر آسیب دیدن یا تغییر یا از بین رفتن دادهها، ضابطان قضایی میتوانند رأساً دستور حفاظت را صادر کنند و مراتب را حداکثر تا 24 ساعت به اطلاع مقام قضایی برسانند. چنانچه هر یک از کارکنان دولت یا ضابطان قضایی یا سایر اشخاص از اجراي این دستور خودداري یا دادههاي حفاظت شده را افشا کنند یا اشخاصی که دادههاي مزبور به آنها مربوط میشود را از مفاد دستور صادره آگاه کنند، ضابطان قضایی و کارکنان دولت به مجازات امتناع از دستور مقام قضایی و سایر اشخاص به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزاي نقدي از پنج تا ده میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.

نکته 2: حفظ دادهها به منزله ارائه یا افشاي آنها نبوده و مستلزم رعایت مقررات مربوط است.

نکته 3: مدت زمان حفاظت از داده ها حداکثر سه ماه است و در صورت لزوم با دستور مقام قضایی قابل تمدید است.

3- ارائه داده ها:

مقام قضایی میتواند دستور ارائۀ داده هاي حفاظت شده مذکور فوق را به اشخاص یاد شده بدهد تا در اختیار ضابطان قرار گیرد. مستنکف از اجراي این دستور به مجازات فوق محکوم خواهد شد.

4- تفتیش و توصیف داده ها و سامانه های رایانه ای و مخابراتی:

نکته 1: تفتیش و توقیف داده ها یا سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی به موجب دستور قضایی و در مواردي به عمل می آید که ظن قوي به کشف جرم یا شناسایی متهم یا ادله جرم وجود داشته باشد.

نکته 2: تفتیش و توقیف داده ها یا سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی در حضور متصرفان قانونی یا اشخاصی که به نحوي آنها را تحت کنترل قانونی دارند، نظیر متصدیان سیستم ها انجام خواهد شد. در غیر این صورت، قاضی با ذکر دلایل دستور تفتیش و توقیف بدون حضور اشخاص مذکور را صادر خواهد کرد.

نکته 3: دستور تفتیش و توقیف باید شامل اطلاعاتی باشد که به اجراي صحیح آن کمک میکند، از جمله اجراي دستور در محل یا خارج از آن، مشخصات مکان و محدوده تفتیش و توقیف، نوع و میزان داده هاي مورد نظر، نوع و تعداد سخت افزارها و نرم افزارها، نحوه دستیابی به داده هاي رمزنگاري یا حذف شده و زمان تقریبی انجام تفتیش و توقیف.

نکته 4: تفتیش داده ها یا سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی شامل اقدامات ذیل می شود:

1- دسترسی به تمام یا بخشی از سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی.

2- دسترسی به حامل هاي داده از قبیل دیسکت ها یا لوح هاي فشرده یا کارت هاي حافظه.

3- دستیابی به داده هاي حذف یا رمزنگاري شده.

نکته 5: در توقیف داده ها، با رعایت تناسب، نوع، اهمیت و نقش آنها در ارتکاب جرم، به روش هایی از قبیل چاپ داده ها، کپی برداري یا تصویربرداري از تمام یا بخشی از داده ها، غیرقابل دسترس کردن داده ها با روش هایی از قبیل تغییر گذرواژه یا رمزنگاري و ضبط حامل هاي داده عمل می شود.

نکته 6: در شرایط زیر سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی توقیف خواهند شد.

1- داده هاي ذخیره شده به سهولت در دسترسی نبوده یا حجم زیادي داشته باشد.

2- تفتیش و تجزیه و تحلیل داده ها بدون سیستم سخت افزاري امکان پذیر نباشد.

3- متصرف قانونی سیستم رضایت داده باشد.

4- کپی برداري از داده ها به لحاظ فنی امکان پذیر نباشد.

5- تفتیش در محل باعث آسیب ها داده شود.

6- سایر شرایطی که قاضی تشخیص دهد.

نکته 7: توقیف سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی متناسب با نوع و اهمیت و نقش آنها در ارتکاب جرم با روش هایی از قبیل تغییر گذرواژه به منظور عدم دسترسی به سیستم، پلمپ سیستم در محل استقرار و ضبط سیستم صورت میگیرد.

نکته 8: چنانچه در حین اجراي دستور تفتیش و توقیف، تفتیش داده هاي مرتبط با جرم ارتکابی در سایر سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی که تحت کنترل یا تصرف متهم قرار دارند ضروري باشد، ضابطان با دستور مقام قضایی دامنه تفتیش و توقیف را به سیستم هاي دیگر گسترش خواهند داد و داده هاي مورد نظر را تفتیش یا توقیف خواهند کرد.

نکته 9: توقیف داده ها یا سیستم هاي رایانه اي یا مخابراتی که موجب ایراد لطمه جانی یا خسارات مالی شدید به اشخاص یا اخلال در ارائه خدمات عمومی میشود ممنوع است.

نکته 10: در جایی که اصل داده توقیف می شود، ذينفع حق دارد پس از پرداخت هزینه از آنها کپی دریافت کند، مشروط به اینکه ارائه داده هاي توقیف شده منافی با محرمانه بودن تحقیقات نباشد و به روند تحقیقات لطمه اي وارد نسازد و داده ها 177 مجرمانه نباشند.

نکته 11: در مواردي که اصل داده ها یا سیستم هاي رایا نه اي یا مخابراتی توقیف میشود، قاضی موظف است با لحاظ نوع و میزان داده ها و نوع و تعداد سخت افزارها و نرم افزارهاي مورد نظر و نقش آنها در جرم ارتکابی، در مهلت متناسب و متعارف نسبت به آنها تعیین تکلیف کند.

نکته 12: متضرر میتواند در مورد عملیات و اقدام هاي مأموران در توقیف داده ها و سیستم هاي رایانه اي و مخابراتی، اعتراض کتبی خود را همراه با دلایل ظرف ده روز به مرجع قضایی دستوردهنده تسلیم نماید. به درخواست یاد شده خارج از نوبت رسیدگی گردیده و تصمیم اتخاذ شده قابل اعتراض است.

5- شنود محتوای ارتباطات رایانه ای:

نکته 1: شنود محتواي در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سیستمهاي رایانهاي یا مخابراتی مطابق مقررات راجع به شنود مکالمات تلفنی خواهد بود.

نکته 2: دسترسی به محتواي ارتباطات غیرعمومی ذخیره شده، نظیر پست الکترونیکی یا پیامک در حکم شنود و مستلزم رعایت مقررات مربوط است.

6- استناد پذیری ادله الکترونیکی:

نکته 1: به منظور حفظ صحت و تمامیت، اعتبار و انکارناپذیري ادله الکترونیکی جمعآوري شده، لازم است مطابق آیین نامه مربوط از آنها نگهداري و مراقبت به عمل آید.

نکته 2: چنانچه دا ده هاي رایانه اي توسط طرف دعوا یا شخص ثالثی که از دعوا آگاهی نداشته، ایجاد یا پردازش یا ذخیره یا منتقل شده باشد و سیستم رایانه اي یا مخابراتی مربوط به نحوي درست عمل کند که به صحت و تمامیت، اعتبار و 188 انکارناپذیري داده ها خدشه وارد نشده باشد، قابل استناد خواهند بود.

7- سایر مقررات:

نکته 1: به منظور ارتقاي همکاري هاي بین المللی در زمینه جرائم رایانه اي، وزارت دادگستري موظف است با همکاري وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات اقدامات لازم را در زمینه تدوین لوایح و پیگیري امور مربوط جهت پیوستن ایران به اسناد بین المللی و منطقه اي و معاهدات راجع به همکاري و معاضدت دوجانبه یا چندجانبه قضایی انجام دهد.

نکته 2: در مواردي که در بخش دوم این قانون براي رسیدگی به جرایم رایانه اي مقررات خاصی از جهت آیین دادرسی پیش بینی نشده است طبق مقررات قانون آیین دادرسی کیفري اقدام خواهد شد.

نکته 3: در مواردي که سیستم رایانه اي یا مخابراتی به عنوان وسیله ارتکاب جرم به کار رفته و در این قانون براي عمل مزبور مجازاتی پیش بینی نشده است، مطابق قوانین جزایی مربوط عمل خواهد شد.